VERON afd. 56 Waterland Elektronische Nieuwsbrief. Januari 2019 Redactie: PF2X pf2x@amsat.org
Naam Call Telefoon Email adres
Voorzitter Nico van der Bijl PA0MIR 434954 pa0mir@veron.nl
Secretaris Bernard Kruithof PD4BER 0657747524 bernard.kruithof@ online.nl clubzaken: pi4wld@veron.nl
Penningmeester Pim Eijlander PA5PEX 364031 pa5pex@veron.nl
Bestuurslid Webmaster Gert Meinen PA3AAV Via email! pa3aav@veron.nl
Bestuurslid Jan Beijer PE2ELS 0204930194 jbijer2@xs4all.nl
QSL manager Erwin Kleis PA3BLS 438934 pa3bls@amsat.org
Leesmap Nico van der Bijl PA0MIR 434954 pa0mir@veron.nl
Waterland Award
Redactie nieuwsbrief Sietse PF2X Via email! pf2x@amsat.org
Waterland ronde Iedere vrijdagavond om 21.00 uur lokale tijd op 145.350 MHz
Homepage http://www.veronwaterland.nl/

INHOUD

  1. Voorwoord (PF2X)
  2. Maandag 14 januari 2019 (Secretaris)
  3. Van raamantenne tot loop (NL13637)
  4. De beperkende bepalingen opgeheven ( NL13637)
  5. Slotwoord (PF2X)

1. Voorwoord

FT8 werkt en het plezier was van korte duur. Klik, klik en weer een qso in het log. Maar goed het heeft zeker zijn voordelen en net als met iedere andere hype, dooft het eerste enthousiasme vanzelf weer wat uit. FT8 is dan gewoon weer een mode die wij zendamateurs kunnen gebruiken.

Waar ik wel van baal is dat er iemand dicht bij mij weer een ongenotchte PLC heeft aangezet (50 en 70MHz), dat wordt weer zoeken en hopen dat het kan worden opgelost, anders heb ik wel een probleem. Maar dat is het leven van een zendamateur, vechten voor een beetje bruikbare frequentieruimte.

Maar er is ook goed nieuws, ik las van de week dat er een wetenschapper is die meent dat zonnecyclus 25 is begonnen. Er was een gebeurtenis op de zon die daar op wees. Nu duurt het nog jaren voordat we daar echt iets van gaan merken, maar het is goed te weten dat de condities weer de goede kant op kruipen. Overigens is er ondanks weinig zonnevlekken nog altijd wel wat moois te werken. 20 meter is razend druk en voor de geduldige operator zijn er best kansen.

Wat mij opvalt is dat het de laatste tijd zo rustig is op onze huisfrequentie 145.250. Alleen tijdens de waterland ronde is er wat activiteit in de regio, maar anders hoor ik alleen de 'usual suspects'. Jammer want het is leuk om elkaar regelmatig even te spreken en e laatste nieuwtjes uit wisselen. Dus in of bij de shack, 2m set op 250? Afgesproken!

Mijn Carolina Windom voor 30m is eindelijk klaar, ik ga hem in de komende dagen maar eens ophangen om te zien of dat iets meer geeft dan mijn oude trapdipool. Ik ben benieuwd.

Maar eerst onze nieuwjaarsreceptie, gezellig en hapjes en drankje genoeg. Geen haring deze keer, maar er zal nog genoeg lekkers zijn. Tot de 14e.

2. Maandag 14 januari 2019

Daar is ie weer, de nieuwjaarsbijeenkomst van de afdeling. Hapjes, drankjes en gezelligheid. Het moment om elkaar de beste wensen te doen en te bespreken wat er op de agenda staat voor 2019. Antennes, modes, nieuwe set, onderhoud noem het maar op, een zendamateur heeft altijd zat te doen om alles draaiende te houden. De bijeenkomst is zoals gewoonlijk in het clubgebouw van de hengelsport vereniging in Purmerend, aan de Vrouwenzandstraat 157 in Purmerend. De avond begint om 20.00 uur en Marjan zal er weer zijn om ons te voorzien van de uitgebreide natjes en droogjes. Erwin, onze QSLmanager, is er weer met de QSLkoffer en er zijn weer nieuwe kaarten!

3. Van raamantenne tot loop

Het principe van raamantenne is al zo oud als er ontvangtoestellen bestaan. Professor Braun heeft in 1912 op de binnenplaats van de Technische Hogeschool te Straatsburg reeds proeven gedaan met ontvangst doormiddel van een detector met behulp van een vierkant draadraam (3 meter lang en hoog). Dit om de sterkte van het magnetisch veld van de Eifeltoren zender te meten. De heer J.Corver en de heer A.H. Voogt hebben in 1914 geprobeerd de proeven te herhalen binnenshuis met gebruik van kristal detectoren. Het resultaat van de metingen vielen tegen. In het jaar 1919 zo’n honderd jaar geleden was men echter enorm enthousiast geraakt over de raamantenne omdat hiermee met de eerste beschikbare radiobuizen een ontvanger konden maken, zonder een grote draadantenne. In het tijdschrift “Radio Nieuwsnummer 1 in het jaar 1919 van de N.V.V.R. (Nederlandse Vereniging Voor RadioTelegrafie) werd door de heer J. Corver een artikel geschreven over de raamantenne met de titel “Ontvangst zonder antenne(foto 1).

Foto 1 Een inleiding van de Hr. J.Corver in het jaar 1919.

Wanneer we het schema (foto 2) bekijken zien we direct wat de heer Corver hiermee bedoelde. De raamantenne is de HFspoel van de ontvanger en met de condensator C kunnen we HFkring in resonantie brengen voor een bepaalde frequentie.

Foto 2

De raamantenne/HFspoel is draaibaar opgesteld (foto 3), want de ontvangst is het sterkst wanneer het vlak van het raam in de richting van het gewenste station staat. Het signaal verdwijnt geheel als het raam loodrecht op de richting van het gewenste staat. De raamantenne is dus richtingsgevoelig.

Foto 3

Vele radioamateurs monteerde in de twintiger jaren een raamantenne op de deur van hun shack (foto 4) ook de heer Hanso Idzerda (Nederlandse RadioIndustrie) had een raamantenne op de deur van zijn laboratorium gemonteerd zodat men van ontvangrichting kon veranderen.

Zelfbouw Raam of Loopantenne:

Ondanks dat mijn shack buitenshuis in een aparte garage is gevestigd heb ik veel last van elektrische storingen via de langdraad antenne (S 4 t/m 7) veroorzaakt door de huizen rondom en boerenbedrijven. Tijdens het knutselen met elektronica schakelingen of restaureren van appara ten luister ik naar zendamateurs op de tachtig meter. Dat is op bepaalde momenten van de dag bijna niet mogelijk vanwege de storing. Om toch te kunnen luisteren op de 80 meter band heb ik van bouwmateriaal een loopantenne geconstrueerd (foto 5) omdat deze alleen op het magnetische component van het elektromagnetische veld reageert. De resultaten waren boven verwachting.

Foto 5 Loopantenne

De constructie:

Allereerst heb ik een houtenraam geconstrueerd op een plank en een plek voor de draaibare luchtcondensator van 500 pf en een HFaansluitconnector voor de wereldontvanger (Philips D2935). De spoel is binnen het raam geconstrueerd en heeft de afmetingen: B x H x D= 43,5 cm x 40,5 cm x 14,5 cm. De spoel heeft 5 windingen van koper schakeldraad met een draaddiameter van 1,3 mm. De koppellus heeft 1 winding met ook een draaddiameter van 1,3 mm. De koppellus is vastgekoppeld aan de buitenste winding. Dit is geen probleem omdat de draden geïsoleerd zijn. De effectieve lengte van de draad van de spoel is 8,5 meter inclusief de aansluitdraden is de totale lengte 9,20 meter. De koppellus heeft een lengte van 1,48 meter. De afstand tussen de windingen is 3 cm.

Elektrische eigenschappen:

De gesloten LCtrillingskring straalt van de eenmaal opgenomen energie ongeveer niets meer uit omdat zijn stralingsweerstand minimaal is (3,4 milliohm). Door toepassing van een massieve koperen draad met een diameter van 1,3 mm verkrijgen we een lage ohmse weerstand, die echter voor een deel teniet wordt gedaan door de wervel stromen in de draad. Litze draad was een betere oplossing geweest. Ik had dit echter niet voorhanden.

Voor het bepalen van het frequentiebereik van de LCkring heb ik gebruik gemaakt van een kleine draagbare wereldontvanger (Sangean ATS404) met een digitale frequentie uitlezing (foto 6).

Foto 6

Deze ontvanger houd je op geringe afstand van de LCkring, zodat deze op het veld van de LCkring gaat reageren wanneer we de LCkring op dezelfde frequentie afstemmen als de ontvanger. Wanneer dit gelukt is kunnen we het frequentie bereik van LCkring bepalen door de condensator te variëren met gelijktijdige aflezing van de digitale frequentie schaal van de ontvanger. Uit de meting blijkt de LCkring een bereik te hebben van 1500 Khz t/m 5 Mhz. Door lage ohmse weerstand van LCkring en daardoor hoge Qfactor verkrijgen we scherpe afstemming. Ondanks dat het te ontvangen HFsignaal van de loopantenne veel zwakker is t.o.v. de langdraad antenne met een kwartgolflengte van de 80 meter band, is de hoorbaarheid van de zendamateurs op de 80 m band veel beter. Tot zover het verhaal over mijn zelfbouw loopantenne met bouwmaterialen.

Ten slotte:

In het voorgaande is alleen maar gesproken over de raamen loopantenne als ontvanger van HFsignaal. Ten behoeve van het zendamateurisme zijn in de markt vele oopantennes beschikbaar. Een voorbeeld is de magnetische loopantenne inclusief controller MJF 1786X. Hij wordt toegepast, gezien zijn diameter van 90 cm voor klein behuisde (b.v. balkon montage) en op campers. De Loopantenne heeft een frequentie bereik van 1030 MHz. De loopantenne is geschikt voor een zendvermogen van 150 W PEP. Verder vond ik op internet een website, met daarin een uitgebreide beschrijving van de techniek en bouw van de “Small Transmitting Loop Antenna(STL). Het website adres is: www.nonstopsystems.com/radio/frank_radio_antenna_magloop htm Opm: In de spaties van het webadres staat een underscore

Pieter Kluit, NL13637

4. De beperkende bepalingen opgeheven

Precies honderd jaar geleden (december 1918) werden de laatste beperkende bepalingen voor het radio amateurisme na het beëindigen van de eerste wereldoorlog opgeheven. In het verenigingsblad n de NVVR van januari 1919 werd het besluit van de minister van Oorlog bekend gemaakt. Hieronder volgt een gedeelte het besluit:

De minister van Oorlog heeft de bekendmaking van 12 September 1917, houdende bepalingen betreffende het verbod van installatiën voor draadloze telegrafie ingetrokken. De ingetrokken bekendmaking hield het besluit in, waarbij indertijd het luisterverbod werd opgeheven, maar waarbij werd voorgeschreven, dat men geen voorwerpen in huis mocht hebben, welke de onderdeelen konden vormen van zenders boven de 30 watt en geen voor seinen geschikte antenne. Ook die beperkingen zijn thans vervallen. Beteekent dit nu, dat men heelemaal mag doen wat men wil, dus dat men ook mag seinen? Men denke er om, dat dit niet het geval is! Thans gelden weer enkel en alleen de bepalingen der Telegraaf en Telefoonwet en van het Kon. Besl. Van 11 Juli 1914 (Stbl 302). Onder vigeur van die bepalingen mag men in zijn huis aanwezig hebben alle toestellen, ook voor zenden, die men maar wil. Maar elk uitzenden van signalen blijft streng verboden, zoo men daarvoor geen speciale concessie heeft van de minister van Waterstaat. Men mag dus niet draadloos seinen (ook niet met kleine energie) en evenmin draadloos telefoneren. Daarentegen is het gebruik van ontvanginstallaties thans in het algemeen vrij. Men mag antennes bouwen zoo groot en zoo goed geïsoleerd als waarvoor men plaats en geld kan vinden, mits men geen spanningen maakt over de openbare straat. Alleen binnen den afstand van 1,5 K.M. van RijksStations is het verboden, antennes te hebben van grootere hoogte dan 30 meter. Tot zover de bekendmaking van het besluit betreffende de opheffing van de beperkende bepalingen in het orgaan van de “Nederlandse Vereniging van RadioTelegrafie.

Pieter Kluit, NL 13637

NB. Beide artikelen van Pieter Kluit, NL13637, zijn overgenomen uit de Hunsotron (Afdeling Hunsingo,A60) van december 2018!!

5. Slotwoord

Deze nieuwsbrief is gevuld met twee leuke artikelen van Pieter Kluit, NL13637, ik hoop dat Pieter en de afdeling Hunsingo geen problemen hebben met deze overname onder vermelding van de bron. Dit is doorgaans de werkwijze, maar ik kan die toestemming niet vinden in deze nieuwsbrief van Hunsingo. Doordat de Hunsotron in twee kolommen per pagina publiceert was het lastig en veel werk om dit artikel voor onze nieuwsbrief bruibaar te maken. Mijn excuses voor de grote hoeveelheid 'wit', maar als ik nog verder probeerde te gaan liep alles in het honderd en ik ben daarom dus één keer helemaal opnieuw moeten beginnen met deze nieuwsbrief.

Let op: vanavond dus geen verenigingsavond (nieuwjaarsreveptie maar volgende week maandag 14 januari. Tot dan.

Best 73's,

Sietse (PF2X) Redacteur A56