VERON afd. 56 Waterland Elektronische Nieuwsbrief. Oktober 2019 Redactie: PF2X pf2x@amsat.org
Naam Call Telefoon Email adres
Voorzitter Nico van der Bijl PA0MIR 434954 pa0mir@veron.nl
Secretaris Bernard Kruithof PD4BER 0657747524 bernard.kruithof@ online.nl clubzaken: pi4wld@veron.nl
Penningmeester Pim Eijlander PA5PEX 364031 pa5pex@veron.nl
Bestuurslid Webmaster Gert Meinen PA3AAV Via email! pa3aav@veron.nl
Bestuurslid Jan Beijer PE2ELS 0204930194 jbijer2@xs4all.nl
QSL manager Erwin Kleis PA3BLS 438934 pa3bls@amsat.org
Leesmap Nico van der Bijl PA0MIR 434954 pa0mir@veron.nl
Waterland Award
Redactie nieuwsbrief Sietse PF2X Via email! pf2x@amsat.org
Waterland ronde Iedere vrijdagavond om 21.00 uur lokale tijd op 145.350 MHz
Homepage http://www.veronwaterland.nl/

INHOUD

  1. Voorwoord (PF2X)

  2. Maandag 7 oktober 2019 (Secretaris)

  3. Hans Walrecht (hem zelf)

  4. Eraf (PA0SJM)

  5. Afdelingscompetitie (PA0MIR)

  6. Voor de maritieme liefhebbers (PI4HAL)

  7. Slotwoord (PF2X)

1. Voorwoord

De afgelopen weken hebben zich voor mij gekenmerkt door SOTA en antennes. Ik ben de laatste tijd weer redelijk actief en allerlei plannetjes die zich in de loop van de tijd hadden ontwikkelt komen nu langzaam allemaal tot uitvoering en dat voelt goed. Terwijl ik in de shack zit te solderen, strippen van coaxkabels, pluggen aan zet, ideeën verder ontwikkel en daarvoor het internet afstruin (wat moest ik zonder Google), houd ik onder tussen het sotacluster in de gaten en luister op de frequenties waar een sota activatie wordt gemeld. In 90% van de gevallen hoor ik niets (het zijn natuurlijk kleine signalen op lage frequenties) maar als ik dan iets hoor dan begint de adrenaline te stromen. Met een geslaagd qso komt er en goed gevoel als ik in mijn log weer een nieuwe sota bijschrijf. Maar zelfs het luisteren naar ruis, wetende dat er daar iemand, na een flinke inspanning, op een bergje probeert met laag vermogen en een zo/zo antenne verbindingen te maken geeft al een kik. Misschien komt hij even op uit de ruis en pats dan is het zo gebeurd. Leuk!

V.w.b. antennes heb ik de volgende zaken in uitvoering of al klaar:

  1. 30m windom antenne voor thuis (alleen nog testen en afstemmen)

  2. Vertical kort bij mast thuis (klaar)

  3. Aanpassen vertical lang bij mast voor vertical kort (klaar)

  4. Antenne (6m en HF) + montage bij caravan (klaar)

  5. Alinco DX70 in caravan bouwen (klaar)

  6. Miniwhip RXantenne bouwen en monteren (klaar)

  7. Xphase ruisonderdrukker (print aan het solderen)

  8. Montage punt draadantennes op nieuwe schutting monteren (klaar)

  9. Aarddraad onder de stenen bij nieuwe schutting (klaar)

  10. Pijpjes voor vastmaken draadantennes schilderen (goed weer?)

Een hele waslijst die al enige tijd in mijn hoofd gerijpt is en langzaam in mijn handen is gedruppeld. Maar het geeft wel een goed gevoel en alles wat ik heb gemaakt werkt naar verwachting en soms zelfs beter.

Zo ook de Miniwhip antenne. Die heb ik maar op 2.5m hoog kunnen monteren en er zit 30 m coax met ug pluggen en connectoren tussen, maar jeetje wat werkt dat geweldig. Toen ik hem aansloot dacht ik dat hij stuk was. Meter s0 nauwelijks ruis en weinig of geen signalen. Eerst maar eens de preamp bij en iets meer ruis (kan normaal niet, vanwege s9 storing). Zachtjes draaien en opeens een mooi CW signaal, meter niet uit de hoek maar perfect neembaar. Antenne uit, weg. Zelfde antenne als met zenden luisteren, s6 storing en in de verte hoor ik het signaal. Miniwhip weer aan, preamp weer aan en daar is hij weer. Een prachtig CW signaal zonder ruis. Wauw, dit is een echte toevoeging aan mijn luister mogelijkheden. Veel minder storing. Het werkt niet altijd, maar dat was ook niet te verwachten. Ik ben benieuwd wat er gebeurt als je deze antenne inderdaad op 7/8m boven de grond kan plaatsen. Ik ben enthousiast en hou jullie op de hoogte.

2. Maandag 7 oktober 2019

Op maandag 7 oktober 2019 om 20.00 uur hebben we weer een bijeenkomst. OM Hans Walrecht, die al eerder op bezoek was, gaat ons in een boeiende voordracht meenemen naar de geheimen van Ultra en Enigma, spionage en contraspionage in de Tweede Wereldoorlog. Hier onder stelt hij zich al even voor en vertelt iets over zijn presentatie. Natuurlijk komen we weer bij elkaar op het bekende adres van het clubgebouw van de Hengelsport Vereniging te Purmerend, Vrouwenzandstraat 157. Erwin is er zeker weer met zijn koffer met QSLkaarten. Er wordt door Marianne gezorgd voor de koffie of een ander drankje. Graag weer uw aandacht voor de wekelijkse Ronde op 145,350 MHz vanaf 21.00 uur op de vrijdagavond. Luister mee en meld je in. Op onze website http://www.veronwaterland.nl vindt U het laatste nieuws.

3. Hans Walrecht

Mijn presentaties zijn rijkelijk van beelden videomateriaal voorzien. We zijn tegenwoordig niet meer zulke goede luisteraars als vroeger en bovendien, goede beelden zeggen zoveel meer! En in deze tijd waarin het beeld alom vertegenwoordigd is, sluit het goed aan bij de realiteit. Verder vind ik het belangrijk om het onderwerp in een context te plaatsen (waarom juist toen?, waarom op die manier?, waar is het voor gebruikt?).

Ik wil met mijn presentaties graag een groot publiek bereiken. Daarom zijn ze populair wetenschappelijk en waar mogelijk komt de menselijke kant zeker aan bod. En indien mogelijk, heb ik meestal een paar laagjes ingebouwd, zodat degenenen die er even iets meer van willen weten ook aan hun trekken komen. Zo werkt het onderwijs tegenwoordig immers ook.

Mijn achtergrond is leraar in het regulier basis onderwijs en speciaal onderwijs voor moeilijk lerenden; de helft van al die jaren ben ik met de educatieve kant van ICT bezig geweest en daarop volgend coördinator van een aantal Europese schoolprojecten waarbij ICT leidend was. Vooral de basisschool zorgde ervoor dat mijn belangstelling nog breder werd. Vandaar de uiteenlopende onderwerpen. Techniek en geschiedenis zijn altijd mijn grote interesses geweest. Daarom ben ik nu vrijwilliger/rondleider/educatief medewerker bij het Stoommachinemuseum in Medemblik en het Aviodrome in Lelystad.

Verder schrijf ik al meer dan vijftig jaar voor kranten en tijdschriften. Ik woon in de regio Alkmaar. Onderstaande presentaties kunnen op verzoek iets aangepast of uitgebreid worden, zodat ze bij de vereniging of gezelschap passen waar de presentatie wordt gegeven.

ULTRA is de naam van de totale Britse inspanningen waarbij de Duitse gecodeerde berichten in de Tweede Wereldoorlog ontcijferd werden. De Duitsers voerden een zeer mobiele oorlog en dat betekende dat de berichten vercijferd per radio werden verstuurd. En dat konden de Britten volgen...

De Duitsers hebben nooit geweten dat de Britten en later de Amerikanen de hele oorlog lang bijna alle berichten tussen bevelhebbers en de legers, squadrons en schepen konden lezen.

Dit was zo'n belangrijke en beslissende bron van informatie dat de geheimhouding "Most Secret" nog niet genoeg was. Het werd "ULTRA secret", maar om veiligheidsredenen in de berichtgeving altijd verhuld.

De hutten bij Bletchley Park en de landhuizen verspreid over het land boden op het hoogtepunt werk aan bijna 10.000 mensen die zich bezig hielden met het verwerken en ontcijfern van de codeberichten. Overal in GrootBrittannië en het niet bezette Europa luisterden 8000 mensen van de Y service (wireless service) naar door de Duitsers uitgezonden codeberichten. Die werden nauwkeurig genoteerd en doorgestuurd maar Bletchley Park.

Bekend is het codeerapparaat Enigma, dat overigens in de jaren '20 gewoon voor iedereen te koop was. De Enigma werd gedurende de oorlog steeds ingewikkelder, maar steeds lukte het de Britten om de berichten te ontcijferen, mede door fouten van de Duitsers. Voor het meest belangrijke berichtenverkeer kwamen de Duitsers later met de Geheimschreibers. Om die codes te kraken werd o.a. de eerste computer gebouwd, de Colossus.

De presentatie geeft een historisch overzicht van verschillende "geheimschrift" methoden, laat zien hoe de Enigma werd gebruikt (met behulp van de fraaie simulator

van Dirk Rijmenants), hoe de berichten werden opgevangen, op welke manieren de code van de dag werd gekraakt en wat er met die informatie gebeurde.

Churchill zei na de oorlog tegen Koning George VI: "Dankzij ULTRA hebben we de oorlog gewonnen". ULTRA speelde uiteindelijk een beslissende rol.

Deze presentatie is zeker geen wiskundige bijeenkomst, maar eerder een spannend verhaal en een interessant stukje geschiedenis.

Deze presentatie duurt ongeveer anderhalf uur.

4. Eraf

Gratis:

  1. Interessant boek. Radiotechniek door J. Roorda en J.P. Roorda. Was indertijd voor mij DE bijbel voor opleiding tot radiotechnicus en nog altijd een bron van kennis. Komen ook hoofdstukken in voor over Diodes en Transistoren waaronder ook Toepassingen van transistoren. Laagen Hoogfrequent versterkers. Oscillatoren, Gemoduleerde HF trillingen, Antennes en antennestelsels, Zenders en nog veel meer. Veel theorie en formules. Zevende geheel opnieuw bewerkte druk, 347 tekeningen.

  2. Stukje huisvlijt … smoorspoelen voor een HF eindtrap. Gemaakt voor 80, 40, 20, 10 en 15 m , tenminste daar zien ze wel naar uit. Gebruikt in buizen PA, zonde om weg te gooien. Wie kan ze gebruiken ? Kosten niks.

Stef, pa0sjm@veron.nl

5. Afdelingscompetitie

Op de hf dag van 21 september mocht Gert PA3AAV de beker voor zijn derde plaats in de PACC in ontvangst nemen. Daarnaast kreeg hij voor de afdeling een beker mee voor de derde plaats in het afdelingsklassement mee voor onze afdeling. Nico PA0MIR nam de beker mee die PA0ZAV in de QRP klasse wist te behalen en zal deze zo spoedig mogelijk uitreiken dus hij hoopt dat Jan binnenkort ook weer langskomt.

Nico (PA0MIR)

6. Voor de maritieme liefhebbers (woordenboek letter P) Paai. Is ontleend aan het Portugees: vader. Bij de marine heeft men tal van paai's; vroeger o.a. van de voortop, groote top en kruistop. Tegenwoordig heeft men nog de paai van de bak, van de campagne, van de stoomsloep, officierssloep, kapiteinssloep e.d. Ook

paai van de walegangen enz. De paai's zijn speciaal belast met onderhoud of in orde houden van al deze delen. Bij de adelborsten op het Kon. Instituut was de paai, ook wel zeevader, de oudste, de vicepaai de daaropvolgende en het zeuntje de jongste van een jaarklasse of promotie.

Paarden. De paarden aan boord waren op de zeilschepen de touwen, die in bochten onderaan de ra hingen. De verticale touwen die van de ra naar de paarden liepen, noemde men springpaarden en de laatste bocht was het nokpaard. Aan het onderste bordes van de statietrap en van de valreeptrap heeft men twee, van onderen met leren stootkussen beklede palen aangebracht, bijeengehouden met een verticaal rooster. Men noemt deze de paarden.

Paddestoel. Kleine luchtkoker aan dek.

Pagaai. In de roeisloep heeft men niet alleen riemen, doch — en zeker in Indië — ook pagaaien. De pagaai bestaat uit een handvat, stok en peervormig blad, aan één stuk en van hout gemaakt. Ze wordt gebruikt in kreken of smalle rivieren, waar het gebruik van de riemen niet mogelijk is. Om te pagaaien plaatsen de roeiers zich op het dolboord van de sloep, het gezicht naar voren en de benen binnen boord. Door de krachtige achterwaartse druk van de roeier op de pagaaien, schiet de sloep vooruit. Om de maat te houden wordt na elke drie slagen de pagaai met een lichten slag op het dolboord gehouden.

Papegaaistok. Men gebruikte ze nog, 'de papegaaistokken, aan boord van de pantserdekschepen. Op de campagne aan stuuren bakboord, iets achterlijker dan het halfdek, waren ze op dezelfde hoogte als het dek, horizontaal opgesteld en dienden voor het hijsen van de vlet of de giek. Ze zijn een overblijfsel van de zeilschepen, waar de papegaaistok gebruikt werd om de springschoot van de bazaanboom op uit te halen, daar deze nog achter het schip uitreikte. Op de oudere schepen sprak men ook wel van hekdavits.

Parade. Menigeen zal bij het woord parade denken aan een groot militair vertoon met talrijke onderdelen van de weermacht. Deze vorm van parade kent men natuurlijk bij de marine ook en wordt of aan boord door eigen bemanning of aan de wal gehouden b.v. op de verjaardag van het Staatshoofd in samenwerking met andere schepen of onderdelen van de landmacht. Maar met de parade aan boord is hier bedoeld de vlaggenparade, het hijsen van de vaderlandse driekleur elke morgen op de daarvoor vastgestelde tijd en de daarbij behorende ceremoniën plus het uitbrengen van rapporten.

Paradeeren. Sinds de zeilschepen (bij de marine) verdwenen zijn heeft het paraderen veel aan luister ingeboet. Het joelen in het want en op de rats heeft plaats gemaakt voor het joelen aan dek, waar de bemanning volgens de paradeerrol in groot tenue van vooruit tot achteruit opgesteld staat. Dit heeft plaats als vorstelijke of hooggeplaatste personen het schip passeren.

Paravanes dienen om de kabel van de verankerde mijnen door te snijden. Het lichaam van de paravaan is sigaarvormig. Aan het dunne einde zijn twee staartvormige vlakken aangebracht; aan de kop een schuinstaand vlak van plm. 1 m, dat aan de onderkant verzwaard is om een verticale stand te houden in het water. De paravanes worden aan stuuren bakboord buitenboord gezet met een over de boeg gehouden kabel. Door de kracht van het vooruitstomende schip worden de paravanes onderwater en ver van het schip getrokken. Een diepteregelaar, die op elke paravaan is bevestigd, zorgt voor de vereiste diepte. Elke mijn, die nu voor het schip komt, wordt langs de kabel naar den kop van de paravanes geleid. Aan de kop van de paravanes is een verend mes aangebracht, dat de kabel en zelfs kleine kettingen van de verankerde mijnen doorsnijdt, waardoor de mijnbol boven water komt en onschadelijk wordt gemaakt. Over het nut van paravanes bestaat meningsverschil. Het is duidelijk, dat ze alleen nuttig kunnen zijn voor verankerde mijnen en niet voor magnetische of drijvende mijnen. Sedert het begin van de wereldoorlog in 1939 worden de verankerde Duitse mijnen zo gesteld, dat deze exploderen zodra ze los van het anker aan de oppervlakte komen. Daardoor is het vegen van mijnen door middel van paravanes, die soms dicht bij het schip de kabel van de verankerde mijnen doorsnijden, niet zonder gevaar.

Passagieren aan de waslijn. Het wasgoed van de marineman wordt niet met knijpertjes of mikje aan de lijn bevestigd, doch men draait een tier van het touw open en steekt daarin een punt van het wasgoed. De humor van de marineman bracht hem op de gedachte het passagieren onder geleide, tegenwoordig noemt men dit excursies te noemen: „passagieren aan de waslijn”.

Pen uit. Is een uitdrukking, ontleend aan den torpedoen onderzeedienst en is de voorlaatste waarschuwing voor het lanceren van de torpedo. Dit moment is een ogenblik van bijzondere spanning. Figuurlijk zegt men „het is pen uit" als er iets verkeerd gegaan is en de verantwoordelijke persoon al kankerende een of meer zondebokken zoekt. De uitdrukking „pen uit schijnt ook vroeger reeds gebruikt te zijn, n.l. bij het ankeren.

Periscoop (Grieks: periskopeo: ik zie rondom). Hoewel de periscoop geen instrument is, dat speciaal voor de zeevaart of de marine werd ontworpen, is het door de toepassing aan boord van de onderzeeboten tot grotere bekendheid gekomen. Door het plm. 5 cm grote oog aan het dunne einde van de periscoop en het stelsel van spiegels en glazen, kan men op een onderzeeboot binnen deze lengte onder water zijnde, door de pl.m. 4 m lange buizen, toch de oppervlakte van de zee afzien. De meeste onderzeeboten hebben twee, sommige drie periscopen aan boord, die alle via de bovenbouw, in de centrale uitkomen. Ze kunnen naar omstandigheden inof uitgedraaid worden.

Piasterwals. Een Turkse wals, die in de havenplaatsen Smyrna en Constantinopel bekendheid kreeg ook bij de passagierende maats aan boord van de schepen, die in 1896 —' 97 en 1912 — '13 in de Levant vertoefden. De naam van deze wals was natuurlijk anders, doch omdat ze gedanst werd aan de wal, te Smyrna en te Constantinopel, waar men zijn piasters (een Turks geldstuk ter grootte van een dubbeltje) rijkelijk kwijt kon raken, noemde men deze wals op onze schepen: piasterwals. Als de maats op vervelende reizen zich onder elkaar trachten te vermaken en zich daarbij wel eens aan exotische buitelingen, die men dansen noemt, te buitengaan, dan zegt men nog wel, dat ze een piasterwals dansen. De oorsprong ligt echter, zoals gezegd, niet bij de pias, doch bij de Turkse piasters.

Piek. In de piek. Ruimte op het onderste dek of daarboven bij de achtersteven. In het voorschip noemde men deze ruimte „de hel. Hier was gewoonlijk het kabelgat.

Piet. De pijper noemt men altijd Piet, ook al zou hij de schoonst klinkende voornamen hebben. De tamboer noemt men altijd Thijs. Tamboers en pijpers behoren van oudsher tot het korps Mariniers. Er is echter een tijd geweest, dat er alleen tamboers waren. In 1806 echter werden de pijpers van het Korps Mariniers weer vermeld. Eigenaardig is, dat men aan boord altijd commandeert: Tamboer! (b.v. geef acht), ook al werden de signalen door hem of door de pijper op de hoorn gegeven. Sedert 1936 heeft men op sommige schepen en ook op onderzeeboten een matroos aan boord die als „tamboer” fungeert, doch alleen het hoornblazen kent, wat voor signalen geven voldoende is.

Piet Hein is een hoornsignaal voor batterijexercitie en het gevecht en betekent, dat iedereen volgens de alarmrol — alarmstelling — op zijn post moet komen.

Piket. Bij de marine is piket de opkomende wacht, d.w.z. de periode van vier uur als men op zee is, of de dag als men binnen ligt, voorafgaande aan de wacht die men krijgt. De officier van piket is de officier, die de voorgaande reewacht had en wordt aangewezen om aan de wal te complimenteren, om of te lossen (tijdelijk vervangen), gasten te ontvangen e.d. Ergens piket op hebben is op verzoek de eerstvolgende beurt hebben wanneer de voorgaande gereed is. Men zegt ook wel „afschrijvers voor".

Platvoet. De platvoetwacht valt van 4 tot 8 uur n.m.; in de tijd dus dat de bemanning vrij is en zich na de werkzaamheden met eigen liefhebberijen en tijdpasseringen bezighoudt, zware zeelaarzen door pantoffels vervangt en kans loopt platvoeten te krijgen. Omdat tijdens zeewacht (dus varende) een etmaal in 6 wachten verdeeld is en de bemanning van een schip in 3 wachtdivisies, zal dezelfde divisie steeds dezelfde wacht hebben. Tot omstreeks 1912 werd de wacht na b.v. een week, of als een reis korter duurde, na elke reis omgezet, zodat niet steeds divisie A de hondenwacht of divisie B de dagwacht had. Dit omzetten van de zeewacht tijdens de reis had gewoonlijk plaats op de platvoet (van 4 tot 8 uur n.m.) en wel gesplitst van 46 en van 68 uur. Aanvankelijk noemde men dit de Engelse platvoet, doch toen het bij onze marine regel werd om de zeewacht elke dag om te zetten, noemde men het eerste en tweede platvoet.

Overgenomen uit de nieuwsbrief van PI4HAL, oktober 2019

7. Slotwoord

Hij moest uit mijn tenen komen, maar het is weer gelukt. Leuke artikelen en een mooie lezing te gaan. Ik wens jullie een fijn weekend.

Best 73's,

Sietse (PF2X) Redacteur A56